Pemimpin/Pangarsa ingkang Wicaksana

Miturut piwulangipun para pinisepuh, pemimpin ingkang wicaksana meniko ancer-anceripun kirang langkung kasebat ing ngandap meniko.

1. Dadi pemimpin/pangarsa iku perlu handuweni Panca – Pratama.

* Pali Darma : tegese tansah aweh pitutur marang kelakuan kang becik marang andhahane.
* Pali Marma : tegese sugih pangapura, ora seneng nibakake paukuman marang andhahane
* Mulat : tegese ora wor-suh paminta-pranataning pakaryan. Sarta tansah waspada sakabehing tumindak.
* Miluta : tegese angraket/raket marang andhahane.
* Milala : tegese seneng peparing marang andhahane, ora malah kosok baline.

Ya Panca Pratama iku kang anjalari bisa nukulake kawibawaning Pemimpin. Wibawa iku tembung Bawa oleh ater-ater Wi (Wi = Bawa) tegese : Wi = Luhur = Linuwih. Bawa = Laku. Tukuling “Wibawa” manawa handuweni watak Budi Luhur.

2. Pemimpin iku paribasaning Gendheng (genteng) saupamane.

Kuwajibanne Gendheng iku dadi Pangayoman kang ndalemi. Menawa gendheng mau pecah, mesthi dilorot, diganti sing wutuh, sing pecah terus diguwak, amarga wis ora ana gunane

3. Ing ngarsa sung tuladha, ing madya mangun karsa. Tut wuri handayani.

4. Aja gampang nganggep sepele, kadhang-kdahang bisa dadi gawe.

5. Yen kuwasa aja kumawasa, yen pinter aja kuminter, yen sugih aja sumugih, yen banter aja seneng nglancangi, yen mandi aja mateni.

6. Ajining diri hamung saking pakarti lan kedaling lathi.

7. Memayu hayuning bawana : Tansah marsudi mbangun pribadine dewe

8. Memayu hayuning sasama : Kudu bisa gawe tentreming para kawulane

9. Dados juru ladosing bebrayan ingkang sae : Punapa ingkang dados kaperluanipun para kawulanipun, kedah dipun penggalihaken ingkang saestu.

10. Sadaya keputusanipun tansah adamel senenging tiyang sanes, adil, hambeg paramarta.

11. Sedaya tumindakipun linandhesan tresna welas asih dhumateng sintena kemawon.

12. Panguasa iku ora kanggo nguwasani, nanging kanggo hangayomi.

13. Aja sok sewenang-wenang, tundhone bakal kesurang-surang.

14. Berbudi bawa laksana, welas asih mring sapadha-padha.

15. Aja seneng nenacad ing liyan, menawa pribadine dhewe durung resik temenan.

* di pun kutip saking sukolaras

Panca Laksita Tama


Piwulang saking para pinisepuh dumateng kautamanipun jejering manungsa ingkang saged kangge panutan kawulanipun :

1. Memayu hayuning bawana, werdine : Tansah marsudi mbangun pribadine dewe.
2. Memayu hayuning sesama, werdine : Kudu bisa gawe tentreme para kawulane.
3. Dados juru ladosing bebrayan ingkang sae, werdine : Punapa ingkang dados kaperluanipun para kawulanipun, kedah dipun penggalihaken ingkang saestu.
4. Sadaya keputusanipun tansah adamel senenging tiyang sanes, adil, hambeg paramaarta.
5. Sadaya tumindakipun linandhesan tresna welas asih dhumateng sinten kemawon.

*dikutip dari sukolaras



Artinya kurang lebih:

Ajaran para leluhur untuk manusia agar menjadi insan yang baik

1.Selalu memperbaiki kualitas diri
2.Bisa memberikan ketentraman terhadap sesama (sesuai dgn al Islam rahmatan lil "aalamiin)
3.Apa saja keperluan sesamanya, menjadi prioritas utamanya
4.Setiap keputusannya membuat senang kepada yang dipimpinnya/pihak lain (dalam Islam disebut da'wah bil hikmah)
5.Setiap keputusan dilandasi rasa kasih sayang terhadap sesama

Jadi begitu tinggi filosofi jawa, sebab banyak sekali yang bersesuaian dgn Islam. Oleh sebab itu para sunan berasal dari tanah jawa. Kerajaan besar terakhir di tanah jawa pun dipimpin oleh seorang raja yang 'alim(berilmu agama), yaitu sultan Agung.

Hal- itu menjadikan budaya jawa sebagai kebudayaan tertinggi di wilayah Asia Tenggara.
Hanya perlu digaris bawahi, janganlah hal ini menjadikan orang jawa sombong(agung adiguna). Atau mempunyai keyakinan bahwa hanya orang jawa saja yang terbaik. Ini akan menjebak kita kepada sentimen ashobiah(mengagungkan kelompok sendiri).
Hal ini dilarang dalam Islam. Pernah dalam suatu riwayat di jaman Rasullah SAW, dikatakan bahwa "siapa yang ber 'ashobiah, maka tempatnya di neraka".

Jadi cukuplah kita mengambil sisi positif dari kebudayaan jawa saja.

Wallahu 'alam bis showab

gending


dex