Secatur (sarupa, sajiwa,
sawanda lan saekapraya)
Sarupa : kekalihipun rumaos menawi garwanipun punika bagus/ayu piyambak
Sajiwa : kedah saged momong watak satunggal-satunggalipun
Sawanda : adeging bebrayan pamonging gesang kekalih
Saekapraya : kedah jumurung dhateng karsa, cipta tuwin sedya ingkang sae lan utami
Sarupa : kekalihipun rumaos menawi garwanipun punika bagus/ayu piyambak
Sajiwa : kedah saged momong watak satunggal-satunggalipun
Sawanda : adeging bebrayan pamonging gesang kekalih
Saekapraya : kedah jumurung dhateng karsa, cipta tuwin sedya ingkang sae lan utami
Tepa ing rasa, Dana ing tepa, Temen tobating rila
Tepa ing rasa : tepa menika ukuran, rasa punika
pangraos. Samukawis patrap lan makarti punika kedah manut raosipun piyambak.
Menawi tumrap raosipin boten sekeca ing prayogi, sampun dipun cakaken dhateng
tiyang sanes
Dana ing tepa : rasa pangraosbmakaten punika, kula aturi
ngecakaken ing bebrayan agung, adatipun saged sumingkir saking watak srei
drengki, jahil methakil, dahwen, panasthen, kamiopen
Temen tobating
rila : tumrap kakung, kanthi
temen tresna garwa, martobat sampun tuman rabi malih, rila legawa narima
trusing batos garwa satunggal boten telas salaminipun, adatipun saged
nyaketaken tresna bektinipun garwa. Tumrap putrid semanten ugi, adatipun
nyaketaken sih tresnanipun kakung
Guna, Kaya lan Sura
Guna : sugih kabisan
Kaya : saged ngendalekaken asil
Sura : pun wani utawi kendel
Sadaya gegayuhan saged
kaleksanan, jer linambaran kuwanen, kados piwulangipun Prabu Rama dhateng
Wanara Seta Anoman “Sapa wani ing gampang, wedi ing kewuh, samubarang nora
bakal bisa kelakon”
Gemi, Nastiti, Ngati-ati
Gemi : ora gelem ngetokake waragat kang ora perlu
Nastiti : weruh ing petung, ora gampang keblithuk
Ngati-ati : bias ngormati marang guna kayaning laki
Rigen, Mugen, Tengen
Rigen : bias nata amrih tata lan
prayoga
Mugen : manut sapakon, nora rongeh
Tengen : teteg utawi tawakal
Kabrayan, Kahartan, Kayuswan, Kawibawan (Panca utamaning gesang balewisma)
Kabrayan : sugi anak
Kahartan : sugih dhuwit/rejeki
Kayuswan : dawa umure
Kawibawan : hanggadhahi watak budi luhur
Sasana, Busana, Baksana
Sasana : mbudidaya papan manut sakuwasanipun,
dhedhasar sarujukan
Busana : ngagem busana manut sakuwasanipun,
dhedhasar narima
Baksana : dhedhaharan ingkang jumbuh kaliyan wulu,
wedalipun
Sama, Beda, Dana, Dhendha
Sama : pengrengkuhipun sami-sami ahli waris
sami
Beda : nadyan darajat padha, reh
kawajibanipun tetep beda
Dana : saged jagi asmanipun
satunggal-satunggalipun
Dhendha : adiling ukum, boten wigah-wigih,
elik-elik dhumateng sasaring tumindak satunggal-satunggalipun
Malima (Momong, Momot, Momor, Mursid, Murakabi)
Momong : sage ding ngarsa sung tuladha, ing madya
mangun karsa, tut wuri handayani. Kajwi dhawuh ugi saged nuladhani
Momot : ing atasipun kakung sasaged-saged kedah
asipat bebasan weteng segara gulu bengaan. Tegesipun sarwa saged hamadhani awon
lan sae, tan gampil serik lamun cinacat, ugi boten gampil bombing menawi
kaalembana
Momor : gampil ing pasrawungan, ingkang
esthinipun mamrih jembaring pasrawungan, miwah ngrembakaning karukunan, kanthi
boten mbenten-mbentenaken derajat lan pangkat
Mursid : landep ing panggrahita, boten cengkah
kaliyan tegesipun kautaman, ing idhep hamung mamrih saya indhaking darajat
brayat lan kulawarga, ingkang pungkasanipun migunani tumrap bebrayan
Murakabi : boten among kangge kabetahaning brayat
kemawon
